Kaju fidanı, 16. yüzyılın başlarında Portekizliler Brezilya'yı istila ettiğinde batı Afrika kıyılarına kolayca adapte olup hızla yayılmaya başlamıştır. Portekizli denizciler, kaju tohumlarını Brezilya'dan batı Afrika kıyılarına taşıyarak bu topraklara ilk yerleşen Portekizlilerin orada kaju fidanlarını yetiştirmelerini sağlamışlardır. Kajunun yayılımı için yağışlı ve nemli Ekvator iklimi çok elverişlidir. İklimi dolayısıyla kaju fidanı, Afrika'nın batı kıyısında Gabon, Angola ve Namibya gibi ülkelerden doğu Afrika'daki ülkeler olan Mozambik, Kenya ve Tanzanya'ya da yayılmıştır. Kaju fidanı, sakız ağaçgiller familyasından olan tropikal bir iklim bitkisidir. Brezilya'da yetiştirilip Portekizliler tarafından dünyaya tanıtılmıştır. En yoğun bulunduğu bölge Ekvator çevresidir. Kaju fidanı, Brezilya ve Afrika dışında Hindistan'da da yetiştirilmektedir. Bugün tüm dünyada en büyük kaju üreticisi ve en büyük kaju ihracatçısı Hindistan'da Kerala Kaju Birliği'dir. Brezilya ise kaju üretimi ve kaju ihracatında dünya ikincisi, Afrika ise bu sıralamada üçüncü sırada yer alır. Hindistan'ın hasat zamanı Mayıs ayı iken Brezilya'nın hasat zamanı Ekim ayıdır. Kaju meyvesi çabuk çürüdüğünden ekonomik değere sahip değildir. Kaju fıstığının diğer kuruyemişlere göre daha pahalı olma nedenlerinden biri her iklimde yetiştirilememesi ve her kaju meyvesinden ancak bir adet kaju fıstığı elde edilmesidir. Toplanan kaju meyvelerinden çekirdekleri ayrılarak üzerlerindeki kabuk çıkartılıp kavrularak yenilir. Kaju Fidanı Nasıl Yetiştirilir? Üretimi daha çok tohumla yapılır. Gece sıcaklığının 20 derece, gündüz sıcaklığının ise 30 derece olduğu mevsimlerde ekmekte yarar vardır. Kuraklığa dayanır, ama soğuğa dayanamaz. Kaju ağacının tohumu toprağa ekilerek fidanı yetiştirilebilir. Taze tohumdan bir fidan, daha sonra ağaç elde edilmesi isteniyorsa, tohum su dolu olan kabın içerisinde bir gün kadar bekletilerek toprağa ekilir. Ektiğiniz tohum eğer sağlıklıysa 4-5 gün içerisinde gelişerek fidan haline gelecektir. Gelişim döneminde gübre kullanarak verimliliği artırılabilir. Kaju fidanı ılıman havayı sever. Dolayısıyla sıcaklığın sıfırın altına düştüğü Türkiye'de kaju üretimi yapılamaz. Fidan kendi doğal ortamında beş yaşına geldiğinde meyve vermeye başlar, yetiştirilme ortamında ise iki yıl sonra tohum vermesi mümkündür. Tohumdan yetiştirilecek kaju fidanının toprağı sürekli nemli tutulur. Kajunun yaprakları hem büyük hem de renklidir. Sulak alanda sineklerin çok olmasından dolayı gelişme döneminden sonra böcek uzaklaştırıcı ilaçlar kullanılabilir. Kaju fidanı meyve vermeye başladıktan sonra bu böcek ilaçlarının verilmesine gerek yoktur. Bu kaju ağacının ömrü diğer ağaçlara göre daha kısadır. Doğal ortamında filizlenen kaju fidanları daha iyi gelişebilecekleri eskisinden daha geniş arazilere taşınırlar. Doğada yabani olarak da kaju fidanı çoğaltılabilir. Yıkanmış toprakta gelişim gösterir. Kaju fıstığı benzerlik gösterir. Ancak fıstıktan farkı ise ağaçta yetişmesidir. Olgun hali kırmızı bir elmayı andırır. Bu renkli bölümün altındaki çekirdek bölüm asıl yenilecek kısmı oluşturur. Toplama sırasında fıstık ve meyvenin birbirinden ayrılması sağlanır. Toplama sırasında eldiven ve koruyucu gözlük kullanılmasında fayda vardır. Toplanan fıstıklar bir araya getirilerek tezgâhlara götürülür. Her kaju fıstığı birer birer tezgâhlarda kırılır. Dolayısıyla kajunun yenilebilir hale gelmesi oldukça zor bir süreçtir. Kırılan kabukların etrafındaki kabuk birer birer soyulur ve temizlenir. Fabrikalara gönderilerek paketlenmesi sağlanır. |
